प्रश्न 1 बंगालमध्ये दुहेरी राज्यव्यवस्था ………….यांनी सुरू केली.

प्रश्न 2 सहाय्यक सैन्य पद्धती अमलात आणणारा गव्हर्नर जनरल –

प्रश्न 3 ब्रिटिश भारताचा शेवटचा व्हाईसराय –

प्रश्न 4 स्वतंत्र भारताचे पहिले राष्ट्रपती –

प्रश्न 5 स्वतंत्र भारताचे पहिले गृहमंत्री

प्रश्न 6 भारताचे पोलादी पुरुष म्हणून ओळखले जाणारे

प्रश्न 7 स्वतंत्र भारताचे पहिले प्रधानमंत्री –

प्रश्न 8 भारताला स्वातंत्र्य मिळाले तेव्हा जम्मू आणि काश्मीरचे राजे कोण होते?

प्रश्न 9 विशालाध्र या राज्याची मागणी करून प्राण त्याग केलेले –

प्रश्न 10 शेवटचा रशियन राजा –

प्रश्न 11 रशियाला समाजसत्तावादी प्रजासत्ताक म्हणून घोषित करणारे –

प्रश्न 12 कार्ल मार्क्स यांचे वैज्ञानिक समाजवादी विचार अमलात आणणारा ……………… हा पहिला राज्यकर्ता होता.

प्रश्न 13 रशियामध्ये पंचवार्षिक योजना अमलात आणणारे –

प्रश्न 14 नाझी पक्षाचा स्थापक जर्मनीचा सर्वाधिकारी –

प्रश्न 15 समाज सत्ताविरोधी आक्रमक राष्ट्रवादी पथांचा संस्थापक राष्ट्रीय फॅसिस्ट पक्षाचा संस्थापक किंवा सर्वाधिकारी

प्रश्न 16 कम्युनिस्ट चीन पक्षाचा नेता –

प्रश्न 17 भारताच्या परराष्ट्र धोरणाचे शिल्पकार –

प्रश्न 18 आफ्रिकेचे गांधी-

प्रश्न 19 विश्व संस्थेची स्थापना करणारे नेते –

प्रश्न 20 विश्व संस्थेचे सद्याचे सरचिटणीस –

प्रश्न 21 मानव कुल तनो देवलंम म्हणून यांनी म्हटले आहे?

प्रश्न 22 अस्पृश्यता हा हिंदूधर्माला लागलेला कलंक या शब्दात तिरस्कार करणारे

प्रश्न 23 चिपको चळवळ ………………..यांच्या नेतृत्वाखाली झाल.

प्रश्न 24 नर्मदा आंदोलन या चळवळीचे नेतृत्व ……………..यांनी स्वीकारले

प्रश्न 25 कैगा विरुद्ध आंदोलन ……….. यांनी केले.

प्रश्न 26 भारताच्या आर्थिक योजनेचे पिता –

प्रश्न 27 भारताला योजित अर्थव्यवस्था या नावाच्या पुस्तकांचे प्रकाशन यांनी केले –

प्रश्न 28 योजना आयोगाचे (निती आयोग) अध्यक्ष …………असतात.

प्रश्न 29 भारताच्या हरित क्रांतीचे पितामह (जनक) –

प्रश्न 30 इटलीचा सर्वाधिकारी –

प्रश्न 31 भारताच्या केंद्र सरकारचे अंदाजपत्रक (बजेट) तयार करण्याचे व मांडण्याचे काम कोणाचे असते?

प्रश्न 32 अपोलो हॉस्पिटल्स या आरोग्य केंद्राचा समूह स्थापन करणारे –

प्रश्न 33 जेट एअरवेज या विमान कंपनीचे संस्थापक –

प्रश्न 34 इन्फोसिस टेक्नालॉजीज लिमिटेड कंपनीचे संस्थापक –

प्रश्न 35 धवल क्रांतीचे जनक-

प्रश्न 36 रिलायन्स उद्योग समुहाचे संस्थापक –

प्रश्न 37 विप्रो टेक्नॉलॉजीज अध्यक्ष –

प्रश्न 38 बायोकॉन ह्या कंपनीची अध्यक्षा –

प्रश्न 39 भारतीय दूरदर्शनची सम्राज्ञी म्हणून ओळखली जाणारी –

प्रश्न 40 दत्तक वारस नामंजूर हा कायदा करणारा –

प्रश्न 41 कामाला उत्सुक असून देखील ज्यांना काम कामाची संधी नाकारली जाते त्यांना ……असे म्हणतात.

प्रश्न 42 कायदे व नियमानुसार एखाद्या विशिष्ट क्षेत्र काम करणार्‍या कामगारांना………………. असे म्हणतात.

प्रश्न 43 सरकारच्या विशिष्ट नियम आणि नियंत्रणाशिवाय काम करणाऱ्या कामगारांना ………असे म्हटले जाते.

प्रश्न 44 पैसे मिळवण्यासाठी काम करणारी 14 वर्षाखालील मुले म्हणजे –

प्रश्न 45 एका प्रदेशातून दुसऱ्या प्रदेशात स्थलांतर करणाऱ्या व्यक्तीला …………..असे म्हणतात.

प्रश्न 46 आपली जन्मभूमी सोडून दुसऱ्या प्रदेशात जाऊन राहणार याला ……….असे म्हणतात.

प्रश्न 47 जो उद्योगात नवनवीन कल्पनांचा वापर करतो आपला उद्योग चालण्यासाठी उत्तम व्यवस्थापन कौशल्य संघटन कौशल्य आणि उत्कृष्ट नेतृत्व यांचा वापर करतो त्याला ……….असे म्हणतात.

प्रश्न 48 ब्रिटिशांना महसूल गोळा करण्याचे अधिकार प्राप्त झाले तर राज्याची दैनंदिन व्यवस्था आणि न्यायदानाची जबाबदारी नवाबाला देण्यात आली यालाच …………….असे म्हणतात.

प्रश्न 49 अनुकुल अशा प्रदेशात स्थाईक होऊन केलेया शेती व्यवसायाला ……..शेती म्हणतात.

प्रश्न 50 नैऋत्य मान्सून वाऱ्यांच्या मोसमाला काय म्हणतात?

प्रश्न 51 वंश भेदाचा प्रसार करण्यासाठी हिटलरने …………..नावाच्या
खास मंत्र्यांची नेमणूक केली.

प्रश्न 52 हिटलरने केलेल्या सामूहिक हत्याकांडाला ……….असे
संबोधले जाते.

प्रश्न 53 दोन जागतिक सत्ताधाऱ्यांमध्ये राजकीय आर्थिक लष्करी आणि
इतर गोष्टींमध्ये सतत भिती दोष आणि काळजीचे वातावरण निर्माण झाले तर त्यालाच…… ……………म्हणतात.

प्रश्न 54 19व्या शतकात रशिया मध्ये ………………राज्याची राजवट होती.

प्रश्न 55 1917 साली रशियामध्ये …………..क्रांती झाली.त्यामुळे रशियाने पहिल्या महायुद्धात आतून
आपले अंग काढून घेतले.

प्रश्न 56 इ.स. 1905 मध्ये जपानसारख्या छोट्या राष्ट्राने ……..ला
हरविले.

प्रश्न 57 …………………याने शांती,अन्न व भूमि यासारख्या साध्या व सोप्या घोषणा
लोकांसाठी दिल्या.

प्रश्न 58 ग्लासनोस्त व पेरेस्ट्रोइक।यासारख्या सुधारणांमुळे …………….युनियनचे विघटन झाले.

प्रश्न 59 इ.स…………… मध्ये क्योमिन्टंग पक्षाचा सन-एत-सेनच्या
नेतृत्वाखाली

साम्राज्याच्या विरोधात असणाऱ्या लोकशाहीने क्रांती केली.

प्रश्न 60 रशियाने ……….नावाचा
मैत्री करार केला.

प्रश्न 61 जपानने अमेरिकेच्या
…………या नाविक तळावर हल्ला केला.

प्रश्न 62 आपल्या धर्माबद्दल चा पराकोटीचा अपमान आणि इतर धर्माबद्दल
असहिष्णुवृती म्हणजे………

प्रश्न 63 स्वतःच्या
प्रांतात बद्दलचे किंवा महाराज याबद्दलचे पराकोटीचे प्रेम व अभिमान म्हणजे… –

प्रश्न 64 आमिष दाखवू अथवा लाच देवून बेकायदेशीर काम करून घेणे म्हणजे………………

प्रश्न 65 संपत्तीची असमान वाटणी म्हणजे …………………

प्रश्न 66 जनसामान्यांच्याकडून किंवा ग्राहकाकडून प्रमाणापेक्षा अधिक
लाभ मिळण्याची वृत्ती म्हणजे ………….होय.

प्रश्न 67 विदेशातून विनाकारण आणल्या जाणाऱ्या वस्तू
म्हणजे ………………होय.

प्रश्न 68 भारताच्या घटनेतील ……………. कलम सूचित
करणारे की भारताचे राष्ट्रीय धोरण आंतरराष्ट्रीय सहजीवन आणि
आंतरराष्ट्रीय नियमांचा आदर करणारे आहे.

प्रश्न 69 एका राष्ट्राने
दुसऱ्या राष्ट्राबरोबर अवलंबलेली धोरण म्हणजे त्या देशाचे ……………धोरण होय.

प्रश्न 70 कोणत्याही सत्ता गटात न जाता जागतिक
समस्या अथवा उद्या बाबत स्वतःचे असे वेगळे मत मांडणे म्हणजे –

प्रश्न 71 एका वंशाच्या अथवा वर्णाच्या लोकांनी
दुसऱ्या वर्णीयांना खालच्या दर्जाचे समजून वाईट वागणूक देणे म्हणजे ….

प्रश्न 72 निशस्त्रीकरण म्हणजे टप्प्याटप्प्याने ………………. उच्चाटन
करणे.

प्रश्न 73एखादा राष्ट्राने दुसऱ्या राष्ट्रावर नियंत्रण मिळवून
स्वतःच्या फायद्यासाठी स्वार्थासाठी त्या राष्ट्राचा उपयोग करणे म्हणजे ….

प्रश्न 74 एखादे काम लोकांची आवड अभिरुची सामर्थ्य व विशेष
नेपुण्य कौशल्य आणि लिंग भेद यावर आधारित यांची विभागणी केली जाते याला ………..असे
म्हटले जाते.

प्रश्न 75 एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रात तरबेज होणे म्हणजेच प्राप्त
करणे होय.

प्रश्न 76 नैपुण्य म्हणजे कृतीचे पुरेसे ज्ञान..

प्रश्न
77 काळ्या मातीला …….म्हणतात.

प्रश्न 77
काळ्या
मातीच्या प्रदेशाला असे
सुद्धा म्हणतात.

प्रश्न 78 कोणत्या मातीत असलेल्या लोखंडाच्या अंशाचे आर्यन ऑक्साईड मध्ये
परिवर्तन झाले आहे म्हणून याला लाल रंग आला आहे.

प्रश्न 79
या प्रदेशांमध्ये
वनस्पती सतत हिरव्यागार राहिल्याने याला ……………असे म्हणतात.

प्रश्न 80
या
प्रदेशांमध्ये वनस्पती सतत हिरव्यागार राहिल्याने याला ……………असे म्हणतात.

सदाहरित अरण्ये

प्रश्न 81
भूपृष्ठावर
दिसून येणाऱ्या वरच्या स्तरावर अनेक बदल होतात या क्रियेला …………. असे म्हणतात.

प्रश्न 82
मॅग्रोव्ह अरण्ये समुद्रकिनाऱ्याला समुद्रात किंवा नद्यांच्या त्रिभुज प्रदेशात व
मुखाजवळ पाण्याच्या लाटा येतात अशा ठिकाणी आढळतात.त्यांना ………………
अरण्य असेही म्हणतात.

प्रश्न 83
गंगा नदीच्या मुखाजवळ सुंदरीची झाडे जास्त प्रमाणात आढळतात म्हणून या अरण्याला ……..म्हणतात.

–

प्रश्न 84
हिमालयात वाढणारी मुख्य झाडे म्हणजे साल बैरा टून
सिल्वर स्पर्र्स लॉरेन्स इत्यादी टोकदार पानांची अरण्ये आढळून येतात.

प्रश्न 85
अति जास्त अरण्ये असलेले पहिल्या क्रमांकाचे राज्य –

प्रश्न 86
भारतात प्रथम स्थापित झालेले उपवन –

–

प्रश्न 87
पहिले जैविक संरक्षण क्षेत्र –

प्रश्न 88
भारतात सुमारे ……..वन्यजीव निर्भयस्थाने आहेत.

प्रश्न 89
प्राण्यांना त्यांच्या मूळस्थानातच संरक्षण करण्यासाठी स्थापन केलेल्या स्थानाला ……….निर्माण
केली आहेत.

प्रश्न 90
अरण्ये मानवापासून,प्राण्यापासून आणि नैसर्गिक
आपत्तीपासून सुरक्षित ठेवण्याला ………..असे म्हणतात.

प्रश्न 91
मशागतीची अरण्ये,पडीक जमीन,शेतजमीन,कुरणे अशा विविध उद्योगाकरिता उपयोगात आणल्या
जाणाऱ्या जमिनीला ………………..म्हणतात.

प्रश्न 92
एका वर्षात
एकाच शेतीत दोन ते तीन पिके पिकवणाऱ्या शेतीला ……………..असे म्हणतात

प्रश्न 93
शेतकरी आपल्या जीवनात आवश्यक असलेली पिके पिकवतो यालाच …………………असे
म्हणतात.

प्रश्न 94
एका ठिकाणी काही वर्ष पिके घेतल्यानंतर ती जमीन नापीक होते म्हणून शेतकरी ती जागा
सोडून दुसरीकडे जाऊन शेती करत असतात या शेती व्यवसायाला ……………असे
म्हणतात.

प्रश्न 95
व्यापाराच्या उद्देशाने पिके काढणे याला …………असे म्हणतातउदाहरण तंबाखू ऊस
कापूस चहा कॉफी रबर इ.

प्रश्न 96
शेती व्यवसायाबरोबर पिकांचे उत्पन्न वाढवणे,गुरे पाळणे,कुकूटपालन,मधमाशा
पाळणे,डुकरे पाळणे,रेशीम उद्योग इत्यादी. व्यवसाय एकाच जमिनीच्या तुकड्यात केली
जाते याला ……………..असे म्हणतात.

प्रश्न 97
ज्या पद्धतीत एखादंच पीक मोठ्या प्रमाणात पिकवले जाते
ती ………………होय. उदा. कॉफी चहा रबर इ.

98.रब्बी
आणि खरीप मोसमाच्या मधल्या काळात भारतात काही प्रदेशात या मोसमातील शेतीव्यवसाय
दिसून येतो.उन्हाळ्यातील या शेती व्यवसायाला ………………असे
म्हणतात.

99.बागायती व्यवसायाच्या प्रगतीला ……………असे म्हणतात.

(

100.व्यापारी नमुन्याच्या फुल शेती किंवा
व्यवसायाला ………..असे
म्हणतात.

101.ऊर्जेच्या उत्पादनामुळे पर्यावरणाचा ऱ्हास
होऊन पृथ्वीवर उष्णता वाढू लागली आहे. यालाच ………….असे म्हणतात.

102.मुंबईत जास्त कापड गिरण्या असल्यामुळे
मुंबईला …………म्हणतात.

103. एका ठराविक प्रदेशात राहणाऱ्या,एकत्रित
वास करणार्‍या लोकांच्या समुदायाला ………….
म्हणतात.

104. एका भूप्रदेशातील एकूण लोकसंख्येला त्या
भूप्रदेशाच्या क्षेत्राने भागून येणाऱ्या भागलब्धाला लोकसंख्येची …………म्हणतात.

105. एका प्रदेशातून दुस-या प्रदेशात स्थलांतर
करणाऱ्या व्यक्तीला …………..असे
म्हणतात.

106. देशाच्या एका वर्षातील काळात झालेले
उत्पन्न,उत्पादित
वस्तू आणि सेवा या सर्वांना …………म्हणतात.

107. देशाच्या राष्ट्रीय उत्पन्नात तेथील एकूण
लोकसंख्येने भागुन येणारा भागाकार म्हणजे ……………होय.

108. पंचवार्षिक योजनांची प्रमुख यश म्हणजे …………..होय.

109. भारताचा खरा विकास म्हणजे खेड्यांचा विकास
असे सांगणारे –

110. घटनेच्या दुरुस्तीनुसार तीन रांगेची पंचायत
अस्तित्वात आली ती म्हणजे –

ग्रामपंचायत तालुका
पंचायत आणि जिल्हा पंचायत.

111. खेड्यांमध्ये मूलभूत सुविधांची वाढ ……………योजनेद्वारे केली
जाईल.

112. ग्रामीण महिलांना संघटित करण्यासाठी आणि
त्यांना आर्थिक स्वावलंबी बनविण्यासाठी …………. अस्तित्वात आणले गेले.

113. पुरुषांप्रमाणे महिलांनापण सामाजिक आर्थिक
राजकीय निर्णय घेण्याची क्षमता देणे याला ………………..असे म्हणतात.

114. 1967 ते 1970
च्या कालावधीत भारतात आहात धान्याच्या उत्पादनात
झालेल्या प्रगतीला ………………..म्हणून
ओळखले जाते.

115. सीमारेखा ओलांडून देशाबाहेर वस्तू व सेवा
यांची देवाण-घेवाण करणे म्हणजे –

–

116. उद्योजकांनी उद्योग स्थापन्याकरिता हाती
घेतलेल्या प्रक्रियेला ……………..असे
म्हणतात.

117. आपला उद्योग स्थापन करण्यासाठी उद्योजक जी
प्रक्रिया हाती घेतो त्या प्रक्रियेला ………….असे म्हणतात.

118. बँक हा मूळ इटालियन शब्द ‘Banko’
किंवा फ्रेंच भाषेतील शब्द ‘Bangue’
या शब्दापासून तयार झाला आहे.

119.…………….
ही बँकांची जननी किंवा बँकांची बँक किंवा मध्यवर्ती बँक
म्हणून ओळखली जाते.

120. किसान विकास पत्र,राष्ट्रीय
बचत पत्रके …………..देते.

121. बँकिंग क्षेत्रातील प्रगतीचे पाऊल म्हणजे
पोस्ट ऑफिसचा बँकांमधील समावेश.

122. या खात्यामध्ये दिवसातून कितीही रक्कम
कितीही वेळा ठेवली किंवा काढली जाऊ शकते.

123. मुदतीनुसार या खात्यावरील ठेवींचा व्याजदर
जास्त असतो.

124. या ठेवीची रक्कम मुदतपूर्व काढली जाऊ शकत
नाही.

125. सरकार प्रत्येक वर्षी आपले आर्थिक वर्षाचे
उत्पन्न आणि खर्चाचा आराखडा तयार करते याला ………………….म्हणतात.

126. स्वतःच्या मानसिक समाधानासाठी केलेले काम
म्हणजे –

127. कोणतेही काम नियोजन नसताना किंवा त्या
बाबतीत इच्छा,रस
नसताना अचानकपणे लोक एखाद्या विशिष्ट कारणाला प्रतिसाद देण्यासाठी तात्पुरते एकत्र
जमतात.अशा लोकांच्या समूहाला …………………म्हणतात.

128. महिला स्वसहाय संघटनांची परिकल्पना ही
त्याच्यातील स्वयम् जागृती,स्वावलंबन,परस्पर
विश्वास,आर्थिक
आणि सामाजिक गरजा स्वतःच्या प्रयत्नातून व सहकार्यातून भागवणे या विचारातून सुचली
आहे.

129.स्त्रीच्या गर्भातील भ्रूण जर मुलगी असेल
आणि माता-पित्यांना मुलीचे आपत्य म्हणून जन्म नको असेल तर तिला गर्भातच मारले
जाते.यालाच असे म्हटले जाते.

130. एप्रिल आणि मे मध्ये पडणाऱ्या पावसाला
केरळमध्ये ……………………असे
म्हणतात.

131. एप्रिल व मे मध्ये पडणाऱ्या पावसाला बंगाल
मध्ये ……………..म्हणतात.

132. घटनेचे 17
वे कलम

133. घटनेची 21वे
कलम

शिक्षण

134. घटनेतील ………… कलमानुसार वर्षाखालील
मुलांना कामावर ठेवून घेणे हा दखलपात्र गुन्हा आहे.

135.
घटनेच्या 42 व्या
दुरुस्तीनुसार ………हे शब्द घटनेच्या प्रस्तावनेत समाविष्ट करण्यात आले.

136. नव्या दुरुस्तीनुसार देशभर …….अस्तित्वात
आली.

137. 2009 शिक्षण हक्क कायदा 6
ते 14 वर्षापर्यंतच्या
मुलांना –

138.………………..
उद्योगाना
मूळ उद्योग म्हणतात.कारण हे उद्योग यंत्रसामुग्री रेल्वे जहाज बांधणी विद्युत
योजना पाणीपुरवठा इमारतीत निर्मिती इत्यादी करिता कच्चामाल पुरवितात.